Uitvaart
Mijn column in het Reformatorisch Dagblad van 5 maart. Beter laat dan nooit.
Uitvaarten worden gaandeweg anders. Bij een begrafenis die ik een tijdje geleden bijwoonde, bleken met name de mensen onder de veertig geen idee te hebben hoe ze zich een houding moesten geven. Dus werd er gegiecheld en gebabbeld, zij het een beetje besmuikt. In kleding leken deze mensen geen rekening gehouden te hebben met de begrafenis waar ze naar toe gingen, of het moest zijn dat uit alle macht donkere kleuren waren vermeden. Uiteraard werd er gehuild en was er verdriet, maar de mensen wisten er eigenlijk geen raad mee. Hoe zouden ze ook, als je afstand hebt gedaan van de christelijke traditie en als je aloude rituelen vooral sleets vindt? Het moet vooral niet voorspelbaar en saai worden, hebben we van de televisie geleerd.
Van de weeromstuit moeten begrafenissen persoonlijker en dus wat spectaculairder worden. Iedere uitvaart uniek, dat idee. Op de website van uitvaartonderneming Yarden kun je bijvoorbeeld kiezen tussen de thema’s klassiek, hobby, bourgondisch, Hollands, kleur en o ja, ook religie. Alsof het om een soort familiedag gaat, of een thematisch uitje. Bij de Hollandse variant krijg je bijvoorbeeld geen rouwboeketten maar een zee van tulpen en na afloop geen cake maar een broodje kroket met een biertje. Tenzij je wat anders wilt, natuurlijk. Alles is mogelijk.
Zo maken we het elkaar alleen maar moeilijker. Zouden de nabestaanden er echt op zitten te wachten dat tante haar hele persoonlijkheid in de begrafenis heeft gelegd, inclusief haar poppenhuizenverzameling en lidmaatschap van de zwemvereniging? Het is een wat geforceerde manier om een laatste keer uit te drukken dat je echt een uniek persoon bent. Of liever: bent geweest. Je bent er immers zelf niet meer bij. En hoe bijzonder je levensstijl ook was, de dood maakt alle mensen in zekere zin eenvormig. Het leven is eindig, en daarom is de waarde van al die zelfexpressie maar relatief. Oude rituelen en vormen herinneren ons er aan. Ze leren ons ook om ons een houding te geven bij het ernstigste en verdrietigste.
Bij een van de eerste begrafenissen die ik in Genemuiden leidde, liepen we tegen het verkeer in naar de begraafplaats. Uit een zijstraat schoot een fietser, type puberjongen met pet. Ik verwachtte niet anders dan dat hij over het trottoir verder zou fietsen of op zijn best omkeren. Hij deed zijn pet af en bleef staan tot de rouwstoet voorbij was. Die jongen had iets kostbaars geleerd.
Respect is ook respecteren hoe iemand begraven wil worden….ook al is dat niet jouw ding.
Ik ben vijf jaar terug een goede kameraad plotseling verloren. Op zijn begrafenis hebben we zeker ook gehuild, maar ook gelachen om de herinneringen die we aan hem hadden.
Dat zal voor jou misschien als storend ervaren kunnen worden, maar voor ons was dit de grootste troost op de dagen na zijn overlijden en uiteraard de mooie kerkdienst waar mooie woorden over hem gezegd werden.
Als dominee is het ook wel eens goed om in de spiegel te kijken, bij de zin “Ik verwachtte niet anders dan dat hij over het trottoir verder zou fietsen of op zijn best omkeren.”kun je je ook afvragen waarom jezelf meteen uitgaat van het negatieve van de mens.
Bekijk de wereld wat zonniger, het leven duurt al zo kort….