Nieuwe Koers

mijn column in het RD van 18 september
In christelijk Nederland is de figuur van het manifest weer helemaal in de mode. Na dominee 2.0 van de jonge theologen ligt er nu het manifest van ‘De Nieuwe Koers’, de opvolger van het blad CV-Koers. Als je iets een ‘manifest’ noemt, moet er wel iets aan de hand zijn, iets urgents.
Bij de dominees 2.0 was de urgentie nog wel te ontdekken: tegen de vastgeroeste instituties de inhoud. Jammer alleen dat het manifest allereerst keek naar de institutie van de PKN-synode en de inhoud niet echt wist te benoemen.
Bij De Nieuwe Koers is het grote woord ‘manifest’ op zijn minst overdreven. Het biedt een schets van de ‘hoopvolle realisten’, een groep christenen die niet langer in het defensief wil zitten en die de openheid zoekt. Wie kan daar op tegen zijn?
Vervolgens verwacht je een glasheldere, radicale stellingname, maar de bindingsangst slaat je tegemoet: de hoopvolle realisten willen zich niet laten etiketteren als orthodox of evangelisch. Ze willen wel verantwoordelijkheid dragen voor de kerk, maar liefst niet in een kerkenraad of iets dergelijks. Tenzij op je eigen manier. Vroeger noemden we dat postmodern. Misschien is het realistisch, maar hoopvol?
Even wordt het spannend als het manifest noteert dat relativisme het gevaar van deze generatie christenen is. Raak! Maar dan gaat het relativerend verder: claim niet de waarheid, doe maar gewoon je best. Geef elkaar de ruimte om op je eigen manier christen te zijn. Hoopvol waar het kan, realistisch waar het even niet kan; zoiets. Het klinkt rijkelijk vrijblijvend allemaal.
Schuurt het ook nog ergens? De uitdaging voor de hoopvol-realisten is: geloof en dagelijks leven verbinden. Hoewel zij naar eigen zeggen uitstekend in staat zijn verbindingen te leggen, lukt dat kennelijk bij het geloof net niet. De vraag waaraan dat ligt, wordt niet gesteld. Een hint: iets met gehoorzaamheid en navolging, misschien? Wel lastig voor je unieke ik, maar het opent zoiets als een écht nieuwe koers. Een koers waarbij de Gekruisigde midden in je leven een plek heeft.
Als er een prijs bestond voor het liefste manifest ooit, zou ‘De Nieuwe Koers’ een goede kans maken. Cynisch genoeg is het enige wat de opstellers écht willen, dat we hun blad kopen. Dat heet bloemrijk: een investering omzetten in inspiratie. Het ‘manifest’ is dus eigenlijk een advertentie voor een zieltogend blad. Leuk ideetje van een marketeer, om de doelgroep te kietelen. Zo legt dit manifest toch nog de vinger bij de crisis van christelijk Nederland.