Kinderen (column)
Onderstaande column staat in De Waarheidsvriend van vandaag. Een van mijn goede voornemens voor 2017 is om mijn schrijfsels wat vaker op mijn blog te plaatsen, vandaar.
Kinderen
De visie op kinderen verschuift nogal eens. Tot aan de Romantiek golden ze als volwassenen in de dop en moesten ze zo snel mogelijk écht volwassen worden. Een kind kon immers nog geen verantwoordelijkheden nemen, zijn emoties nog niet reguleren. Het kind was een gemankeerde volwassene.
Dat beeld veranderde in de Romantiek. Kinderen werden gezien als toonbeelden van onschuld, die zo lang mogelijk beschermd moesten worden tegen de volwassenheid, waar alle naïveteit verloren zou gaan. De volwassene was een gemankeerd kind geworden.
Tegenwoordig beleven we, als ik me niet vergis, een nieuwe verschuiving. Door de toegang tot moderne media staan kinderen tegenwoordig steeds jonger midden in het leven, inclusief de rauwe werkelijkheid van natuurrampen, aanslagen en oorlogen. Onlangs waarschuwde ontwikkelingspsycholoog Steven Pont in NRC, kinderen niet via Jeugdjournaal en dergelijke te snel tot wereldburgers te maken, die een mening moeten hebben over Trump en klimaatverandering. Ze kunnen dit gezien hun ontwikkelingsfase immers helemaal niet aan. De kinderemancipatie is doorgeschoten. Laat het kind nog rustig kind zijn.
Zoals wel vaker komen de ontwikkelingen in de kerk wat later en een beetje anders. De meeste predikanten zullen in hun preek proberen iets tegen de kinderen te zeggen, of in ieder geval iets dat voor hen bestemd is. Daarnaast zijn er gemeenten die met kindernevendiensten werken.
Het lijkt me de vraag of dat nog genoeg is. Niet alleen heeft de christelijke kerk de gedachte van complete onschuld van kinderen altijd afgewezen: er bestaan immers geen onbeschreven bladen in deze wereld. Maar belangrijker nog: naar Gods verbond horen kinderen er echt bij. Dat gaat verder dan een woordje voor de kinderen. Laten we hen serieus nemen, op zijn minst zoals school en samenleving hen serieus nemen. Daar past isolering in een kindernevendienst niet bij, nog afgezien van het feit dat je ze daarna moeilijk meer in de ‘gewone’ dienst krijgt.
Als kinderen het Jeugdjournaal aankunnen, kunnen ze ook wel een preek hebben. Ze hebben die zelfs des te harder nodig.
Dit begrijp ik echt niet. Kinderen kunnen een gewone preek aan? Allereerst, wat is gewoon? Dat is in Zoetermeer heel iets anders dan, pak ‘m beet, in Scheveningen. Wij hebben kindernevendienst maar dat betekent niet dat de kinderen uit de dienst worden weggepromoveerd, integendeel. Maar uit ervaring weet ik dat veel van preken over de hoofden van volwassenen heengaat. Lang geleden preekte prof. Velema bij ons en at bij ons. We kregen het toen ook over het begrijpen. Ik lanceerde de stelling: als de predikant om de 5 zinnen tale Kanaäns gebruikt en voor de rest maar wat aanrommelt vindt een overgroot deel van de gemeente het een prachtige preek. Velema dacht even na en zei toen: ‘Ik ben bang dat je gelijk hebt ‘. Laten we niet te snel denken dat men het wel begrijpt en laten we op dat punt zeker kinderen niet overschatten.
Dit begrijp ik echt niet. Kinderen kunnen een gewone preek aan? Allereerst, wat is gewoon? Dat is in Zoetermeer heel iets anders dan, pak ‘m beet, in Scheveningen. Wij hebben kindernevendienst maar dat betekent niet dat de kinderen uit de dienst worden weggepromoveerd, integendeel. Maar uit ervaring weet ik dat veel van preken over de hoofden van volwassenen heengaat. Lang geleden preekte prof. Velema bij ons en at bij ons. We kregen het toen ook over het begrijpen. Ik lanceerde de stelling: als de predikant om de 5 zinnen tale Kanaäns gebruikt en voor de rest maar wat aanrommelt vindt een overgroot deel van de gemeente het een prachtige preek. Velema dacht even na en zei toen: ‘Ik ben bang dat je gelijk hebt ‘. Laten we niet te snel denken dat men het wel begrijpt en laten we op dat punt zeker kinderen niet overschatten.
In het stukje staat niets over een ‘gewone’ preek in onderscheid van andere soorten preken. Het punt is dat als kinderen al zo jong geconfronteerd worden met wat er in de wereld allemaal is, ze ook de verkondiging nodig hebben. En uiteraard vraagt dat wat van de voorganger.
Als er over de hoofden van volwassenen heen wordt gepreekt, zoals u stelt, zullen we dan ook de volwassen maar niet uit de ‘gewone’ dienst halen en een afzonderlijke bijeenkomst voor hen organiseren? Mijn punt is: de gemeente bestaat uit heel verschillende mensen (leeftijd, opleiding, interesses) die in de verkondiging gezamenlijk worden aangesproken.
In het stukje staat niets over een ‘gewone’ preek in onderscheid van andere soorten preken. Het punt is dat als kinderen al zo jong geconfronteerd worden met wat er in de wereld allemaal is, ze ook de verkondiging nodig hebben. En uiteraard vraagt dat wat van de voorganger.
Als er over de hoofden van volwassenen heen wordt gepreekt, zoals u stelt, zullen we dan ook de volwassen maar niet uit de ‘gewone’ dienst halen en een afzonderlijke bijeenkomst voor hen organiseren? Mijn punt is: de gemeente bestaat uit heel verschillende mensen (leeftijd, opleiding, interesses) die in de verkondiging gezamenlijk worden aangesproken.